Inseminacja to najstarsza i jedna z najprostszych technik wspomaganego rozrodu, a tym samym metoda najbardziej dostępna dla pacjentów. Jednak ze względu na wiele czynników: demograficznych, medycznych i społecznych, ale przede wszystkim ze względu na najwyższą ze wszystkich metod skuteczność w walce z niepłodnością to In vitro jest i coraz częściej będzie podstawowym narzędziem w rękach lekarzy zajmujących się leczeniem niepłodnej pary. Dlatego wszelkie techniki wspierające metodę zapłodnienia „w szkle” rozwijają się dynamiczniej, niż te związane z zachowawczym leczeniem niepłodności oraz inseminacją.

Inseminacja to podanie odpowiednio przygotowanego nasienia męża lub dawcy bezpośrednio do jamy macicy w okresie około owulacyjnym. Ta technika proponowana jest młodym niepłodnym kobietom, u których występuje owulacja, drożne jajowody przy prawidłowych lub minimalnie obniżonych parametrach nasienia mężczyzny. Inseminacja nie wymaga wyposażenia ośrodka w wysoko specjalistyczny sprzęt, tworzenia laboratoriów oraz współpracujących ze sobą zespołów: ginekologów, embriologów, genetyków, kriobiologów, jak to ma miejsce w przypadku In vitro.

Czyni to inseminację metodą powszechnie dostępną. „Jednak obecne zalecenia wynikające z przeanalizowania obszernych danych klinicznych, oparte na brytyjskich rekomendacjach NICE (The National Institute for Health and Clinical Excellence), skłaniają do zalecania inseminacji jedynie w przypadku trudności ze współżyciem, uniknięcia ryzyka infekcji (jeśli partner jest nosicielem np. wirusa HIV) lub zastosowania nasienia dawcy. W przypadku zaś niepłodności o niewyjaśnionej przyczynie lub łagodnej endometriozy zalecają in vitro po dwóch latach nieskutecznych starań o dziecko przy regularnym współżyciu minimum 2-3 razy w tygodniu lub po 6 cyklach inseminacji. In vitro, zwłaszcza z dostępnymi obecnie metodami wspomagającymi sam proces zapłodnienia i hodowli zarodków, jest najbardziej skuteczną metodą leczenia niepłodności.” – podkreśla dr Katarzyna Kozioł, Kierownik Laboratorium IVF nOvum. Tak jest między innymi dlatego, że metoda ta omija najczęstsze przeszkody w zajściu w ciążę istniejące u niepłodnej pary: niedrożne jajowody, ułatwia, wspomaga czy wręcz umożliwia zapłodnienie przy istniejącym poważnym czynniku męskim niepłodności, nawet w postaci braku plemników w nasieniu, wspomaga hormonalnie proces dojrzewania komórek jajowych oraz implantacji powstałych embrionów. Ponadto zarówno lekarze, naukowcy, jak i firmy oferujące sprzęt medyczny oraz firmy farmaceutyczne, koncentrują się na doskonaleniu właśnie tej metody leczenia, która pozwala na rozwiązanie największej liczby problemów zdrowotnych uniemożliwiających naturalne zajście w ciążę. Intensywne zmiany społeczne i demograficzne, rosnące wymagania rynku pracy, a tym samym przedłużający się okres kształcenia, późniejsze zawieranie małżeństw – to wszystko powoduje odkładanie decyzji o posiadaniu dzieci w czasie. W efekcie coraz częściej będzie zdarzało się, że kiedy kobieta społecznie gotowa będzie do bycia matką, jej organizm najlepsze dla macierzyństwa lata będzie miał już za sobą.  Problem płodności męskiej również w ostatniej dekadzie nasila się do tego stopnia, że WHO w 2009 roku zmieniło kryteria oceny nasienia uznawanego za prawidłowe.

W Polsce mimo bariery finansowej oraz braku akceptacji części społeczeństwa dla tej metody wykonuje się coraz więcej zabiegów In vitro. Wg danych raportowanych do ESHRE, w 2008r przeprowadzono 6643 zabiegów, a w 2010r już 8968.

Co obecnie oferuje metoda zapłodnienia pozaustrojowego? – techniki wspierające in vitro.

• ICSI – procedura polegająca na wprowadzeniu pojedynczego plemnika bezpośrednio do komórki jajowej. Po raz pierwszy z tak zapłodnionej komórki ciążę uzyskano w 1992 roku w Belgii, w 1995 roku w Polsce po zabiegu w nOvum. Dzisiaj, ze względu na wysoką skuteczność, jest to najczęściej stosowana metoda zapładniania komórek.
• Zabiegi pobrania plemników z najądrza (PESA) i z jąder (TESE), które pozwalają uzyskać pojedyncze plemniki w przypadku ich braku w nasieniu, u mężczyzn z zachowanym procesem wytwarzania plemników, czyli spermatogenezy.
• IMSI – jest to stosowana odmiana ICSI, w której do zapłodnienia komórki wybierane są plemniki ocenione pod powiększeniem większym niż standardowo wykorzystywane do pracy w laboratoriach IVF. Pod takim powiększeniem widać szczegóły budowy plemnika, których nie widać pod powiększeniem rutynowym i można wybrać te o budowie zbliżonej do ideału.

• IVM – dojrzewanie komórek in vitro      (IVM-In Vitro Maturation). Metodę stosuje się u kobiet, dla których ze      względu na budowę jajników stymulacja hormonalna mogłaby być niebezpieczna      ze względu na nadmiar pęcherzyków i ryzyko przestymulowania. Pobiera się      niedojrzałe komórki z niestymulowanych jajników lub stymulowanych minimalnymi      dawkami leków. Proces dojrzewania kończy się w laboratorium, a następnie      komórki są zapładniane metodą ICSI.

Kriokonserwacja – mrożenie i przechowywanie gamet, zarodków i tkanek.

Dzięki kriokonserwacji możliwe jest przechowywanie powstałych embrionów do późniejszego wykorzystania. Lekarze, biolodzy i embriolodzy zajmujący się medycyną rozrodu są zgodni, co do tego, że kriokonserwacja chroni życie zarodków. Oponenci nieposiadający wykształcenia medycznego błędnie uważają, że mrożenie to uśmiercanie embrionów. „To prawda, że nie wszystkie rozmrożone zarodki zagnieżdżają się w macicy i dają ciążę. Jednak podobnie dzieje się w naturze: duży procent zapłodnionych komórek przestaje się rozwijać, a część zarodków zagnieżdżonych w macicy zostanie wydalonych przez organizm matki ze względu na nieprawidłowości w ich rozwoju. W ten sposób natura broni się przed powstaniem ciąż, które nie mają szans na szczęśliwe zakończenie. To, że nie wszystkie zarodki przeżywają jest naturalną konsekwencją biologicznej natury życia, a nie kriokonserwacji.” – mówi dr Katarzyna Kozioł, Kierownik Laboratorium IVF Kliniki nOvum.

Technika służy również bezpieczeństwu kobiet zagrożonych np. zespołem hiperstymulacji lub niemogącej przyjąć zarodków w danym cyklu z powodów innych losowych wydarzeń lub chorób. Wówczas zamrażanie zarodków jest jedyną metodą ochrony ich życia. Transferuje się je bezpiecznie w odpowiednim dla zdrowia i bezpieczeństwa kobiety cyklu.

Ostatnio pojawiło się kilka doniesień naukowych potwierdzających, że dużo bezpieczniejsze zarówno dla matki, jak i dla dziecka są ciąże powstałe z mrożonych zarodków podanych w naturalnym cyklu w porównaniu z ciążami powstałymi w cyklach stymulowanych hormonalnie. To skłania wielu lekarzy do poważnego rozważania nowej koncepcji terapii w in vitro. Podzielona na dwa etapy; pierwszy stymulacja i zapłodnienie oraz zamrożenie wszystkich powstałych embrionów, oraz drugi- rozmrożenie embrionu i podanie w następnym, całkowicie naturalnym cyklu, miałaby być jeszcze bezpieczniejsza i prawie całkowicie wyeliminować zagrożenia w postaci przestymulowania jajników.

Doskonalone metody mrożenia tkanek ludzkich, pozwalają obecnie na mrożenie tkanki jajnikowej oraz komórek jajowych. To pozwala na zachowanie potencjału płodności u kobiet, u których w wyniku leczenia (np. onkologicznego) płodność fizjologiczna zostanie utracona.

Metody kriokonserwacji

Istnieją różne metody zamrażania tkanek: metoda klasyczna, metoda witryfikacji oraz różne są odczynniki krioprotekcyjne (ochronne) używane w procesie mrożenia. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że któraś z nich jest zdecydowanie najlepsza. Każda pozwala na uzyskiwanie najlepszych rezultatów w zależności od rodzaju mrożonego materiału, a decyzję podejmuje kriobiolog kierując się najlepszą wiedzą i doświadczeniem. Dlatego przy wyborze kliniki, której powierzamy swoje zarodki czy też inny materiał genetyczny, warto kierować się doświadczeniem zespołu laboratorium in vitro.

Nowa metoda umożliwiająca stały monitoring zarodków w laboratorium IVF

Embrioskop – jest to system służący do stałego monitorowania zarodków w trakcie ich rozwoju w inkubatorze w laboratorium IVF, stosowany w Klinice nOvum, jako unikalna procedura.

Standardowo, w dniu transferu decyzję o wyborze zarodka, który ma w tym cyklu zostać podany do macicy zazwyczaj podejmuje się na podstawie jego oceny morfologicznej dokonywanej tuż przed zabiegiem. Embrioskop umożliwia stałą obserwację zarodka od chwili dokonania zapłodnienia, przez wszystkie stadia jego rozwoju, aż do transferu bez konieczności wyjmowania embrionów z inkubatora i narażania ich na zmiany temperatury i pH. Pojedyncze zdjęcia wykonywane, co kilkanaście minut przez kamerę zamontowaną we wnętrzu inkubatora, następnie gromadzone są przez komputer, co pozwala na uzyskanie szczegółowego zapisu obejmującego cały okres hodowli zarodków. Na tej podstawie do transferu wybierane są najlepiej rokujące embriony – prawidłowe morfologicznie i charakteryzujące się właściwym tempem podziałów komórkowych. Zastosowanie tej metody hodowli ma sens gdy chcemy przeanalizować szczegółowo pewne etapy rozwoju zarodków, a także zapewnić embrionom szczególnie stabilne warunki rozwoju, co może być szczególnie wskazane w przypadkach poprzednich niepowodzeń, gdzie podejrzewać można, że ich przyczyną jest nieprawidłowy rozwój zarodków. Przyszli rodzice otrzymują film z pierwszych dni rozwoju ich dziecka.

Coraz bardziej doskonałe metody, urządzenia, media, czyli pożywki dla zarodków, specyficzne dla każdej fazy rozwoju, dedykowane dla każdego problemu (inne przy poronieniach, inne przy kłopotach z zapłodnieniem i rozwojem, jeszcze inne w przypadku konieczności pobudzenia do ruchu nieruchomych, choć żywych plemników) powodują, że metoda in vitro rozwija się dynamicznie i coraz skuteczniej rozwiązuje medyczne problemy niepłodnych par.