Według obowiązujących przepisów, prawo do nabycia emerytury uzależnione jest przede wszystkim od osiągnięcia wieku emerytalnego. Nadal pozostaje jednak możliwość wcześniejszego nabycia świadczeń, jeżeli płatnik składek wystąpi z takim wnioskiem jeszcze przed przekroczeniem wieku, który uprawnia do przejścia na emeryturę. Dotyczy to, m.in. osób, które przez określoną liczbę lat wykonywały pracę w warunkach szczególnych.

Co należy rozumieć pod pojęciem szkodliwych warunków pracy?
Szkodliwe warunki pracy to takie, które odznaczają się znaczną uciążliwością i znaczną szkodliwością dla zdrowia pracownika. W praktyce można wymienić tu:

• czynniki, które wpływają na samopoczucie pracownika, ale nie prowadzą do powstania chorób o charakterze trwałym;
• czynniki, których szkodliwość może doprowadzić do powstania choroby zawodowej; czynniki niebezpieczne, stwarzające realną groźbę powstania urazu.

W przepisach prawa funkcjonuje także pojęcie pracy o szczególnym charakterze, która wymaga od pracownika zachowania wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i/lub otoczenia.
Z prawa do wcześniejszej emerytury mogą skorzystać osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach, zatrudnione nie tylko w sektorze przedsiębiorstw państwowych, ale także przedsiębiorstw prywatnych.

Jak naliczyć lata pracy w szkodliwych warunkach?
Podczas ustalania lat pracy w szczególnych warunkach należy mieć na uwadze, że okresy nie wykonywania pracy, za które pracownik po 14 listopada 1991 roku otrzymał wynagrodzenie lub inne świadczenie (na wypadek macierzyństwa lub choroby), nie będą uwzględniane. Należą do nich:

• okresy chorobowe, macierzyńskie, rehabilitacyjne, opiekuńcze;

• urlopy szkoleniowe;

• urlopy dla podratowania zdrowia;

• niezdolność do pracy.

Pod uwagę nie będzie także brany urlop wychowawczy, urlop bezpłatny czy też okres odbycia służby wojskowej. Naliczając lata pracy w szczególnym charakterze, można natomiast brać pod uwagę okres urlopów wypoczynkowych. Prawidłowe wyliczenie lat pracy w warunkach szczególnych bywa skomplikowane i łatwo tu o pomyłkę. Dlatego warto skorzystać z usług biura rachunkowego, którego zakres działania to nie tylko księgowość, ale także doradztwo. Jedną z takich firm jest warszawskie Biuro Rachunkowe Kognitariat.

Dla kogo wcześniejsza emerytura?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, z prawa do wcześniejszej emerytury mogą skorzystać osoby pracujące w warunkach szczególnych zarówno w przedsiębiorstwach państwowych, jak i w prywatnych. W przypadku osób zatrudnionych w szczególnych warunkach wymogi, jakie należy spełniać, aby uzyskać wcześniejsze świadczenie emerytalne, są uzależnione od tego, do którego wykazu prac szczególnych zakwalifikowany jest płatnik, ubiegający się o świadczenie. Pewne obostrzenia dotyczą także osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku.
W przypadku osób zatrudnionych przy wykonywaniu prac, które zostały ujęte w wykazie A, przewidziano jednakowe warunki wcześniejszego przejścia na emeryturę. Konieczne jest osiągnięcie wieku emerytalnego, wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz udowodnienie okresu składkowego, wynoszącego 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. W tym czasie co najmniej 15 lat powinno zostać przepracowane w warunkach szczególnych.
W wykazie B zawarte zostały zawody o większej uciążliwości niż w wykazie A, zatem warunki przejścia na wcześniejszą emeryturę są inne. Prawo nabycia świadczenia przysługuje po ukończeniu wieku emerytalnego niższego, niż w przypadku osób wykonujących pracę z wykazu A. Wyjątek stanowi tu dział I wykazu B oraz dla kobiet – dział II i III wykazu B.

Zróżnicowany jest także wymagany staż pracy w warunkach szczególnych, który wynosi:

• 15 lat dla prac wymienionych w dziale I, II i III;

• 10 lat dla prac wymienionych w dziale IV, poz.1–7;

• 20 lat dla prac wymienionych w dziale IV, poz. 8–9.

Dla wszystkich osób wykonujących prace zawarte w wykazie B, przewidziany został taki sam okres składkowy i bezskładkowy, który dla kobiet wynosi 20 lat, natomiast dla mężczyzn – 25 lat.
Już dziś pomyśl o współpracy z Biurem Rachunkowym Kognitariat: http://www.kognitariat.pl/